Planowane zmiany w prawie pracy w 2024 roku

Rok 2024 w związku z planowanymi nowelizacjami w prawie pracy przyniesie zarówno dla pracowników jak i pracodawców wiele zmian. Poniżej informacje dotyczące tych najważniejszych.

Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę

Na 2024 rok są zaplanowane dwie podwyżki minimalnego wynagrodzenia. Pierwsza miała już miejsce 1 stycznia i podniosła minimalne wynagrodzenia z kwoty 3 600 zł do poziomu 4 242 zł. Druga podwyżka ma nastąpić 1 lipca 2024 r. i zwiększyć minimalne wynagrodzenie do kwoty 4 300 zł.

Wzrost minimalnej stawki godzinowej

Zmiany stawki dotyczą również osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenie. Dotychczasowa minimalna stawka godzinowa wynosząca 23,50 zł z dniem 1 stycznia uległa podwyższeniu do 27,70 zł, a od 1 lipca ma wynosić 28,10 zł.

Wpływ zmiany minimalnego wynagrodzenia na inne świadczenia

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę ma wpływ na wysokość innych świadczeń przewidzianych prawem pracy. Dotyczy to przede wszystkim:

• wynagrodzenia za przestój – jest ono ustalane na podstawie przepisów kodeksu pracy, ale nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę;
• dodatku za pracę w porze nocnej – w styczniu, lutym, marcu i kwietniu dodatek ten będzie wynosił 5,05 zł, w maju i czerwcu 5,30 zł, w lipcu i październiku 4,67 zł, w sierpniu i wrześniu 5,12 zł, w listopadzie 5,66 zł, a w grudniu 5,38 zł za każdą godzinę pracy w porze nocnej;
• odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz odszkodowania dla pracownika, który doświadczył mobbingu – w obu tych przypadkach odszkodowanie nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia;
• odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych – jej wysokość nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca – 63 630 zł, a od 1 lipca – 64 500 zł.

Kwoty wynagrodzenia wolnego od potrąceń

Wynagrodzenie pracownika może być obciążone zobowiązaniami związanymi m.in. z obowiązkiem alimentacyjnym, egzekucją należności niealimentacyjnych czy karami pieniężnymi. Obliczając kwotę wolną od potrąceń za podstawę przyjmuje się minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w chwili dokonywania potrącenia. Kwoty wolne od potrąceń w pierwszym półroczu 2024 roku będą wynosić 3 221,98 zł dla potrąceń niealimentacyjnych, dla zaliczek pieniężnych dla pracowników – 2 416,49 zł, a dla kar pieniężnych 2 899,78 zł.

Emerytury pomostowe

Do końca 2023 r. jednym z warunków uzyskania prawa do emerytury pomostowej było wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r. Od 1 stycznia 2024 r. wymóg ten został zniesiony. Oznacza to, że aktualnie prawo do emerytury pomostowej (po spełnieniu pozostałych warunków) przysługuje również osobom, które wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze począwszy od 1 stycznia 1999 r.

Inne wybrane zmiany

Do tej pory pracownicy służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych mogli liczyć tylko na czas wolny w tym samym wymiarze. To się zmieniło i od 1 stycznia 2024 roku za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje im czas wolny albo wynagrodzenie.

Do 17 maja 2024 roku pracodawcy będą musieli dostosować stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe do nowych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, określonych w rozporządzeniu ministra rodziny i polityki społecznej, które ma na celu wdrożenie dyrektywy Rady UE. Na mocy zmian pracodawcy są m.in. zobowiązani zapewnić pracownikom szkła kontaktowe korygujące wzrok, a nie tak jak do tej pory tylko okular korekcyjne.

Od 1 września 2024 roku do Karty Nauczyciela zostanie dodane prawo dla nauczycieli do przejścia na emeryturę stażową. Jest ono jednak obwarowane szerokim katalogiem przesłanek do spełnienia.

Od 1 stycznia 2024 roku uległ zmianie także limit odliczenia składki na rzecz związków zawodowych przez podatnika podczas rozliczenia rocznego z 500 zł na 840 zł.